به گزارش اگزیم نیوز سال 97 نوسانات بازار ارز موجب شد تا افزایش قیمت در اکثر بازارهای اقتصادی ایجاد شود تاجایی که شرایط پرنوسان ارز تاثیر مخربی بر تولید و صنعت نیز داشت. اما در ماه های پایانی سال با تغییر رییس کل بانک مرکزی و شیوه کنترل و نظارت بازارساز توانست وضعیت بازار را به ثبات بیشتر نزدیک کند.

از ابتدای سال جاری بسیاری از دلالان و سوداگران بازار ارز رؤیای جهش نرخ را در سر می‌پروراندند و قصد داشتند همچون نوروز ۹۷، بازار را به سمتی هدایت کنند که نرخ‌ها در آن، براساس برنامه ریزی انها هدایت شود تا تلاش‌های بانک مرکزی برای کنترل نرخ در بازار ناکام بماند. اما این چنین نشد؛ چراکه در روزهای پایانی سال ۹۷ بانک مرکزی اعلام کرد که صرافی‌های بانکی در ایام تعطیلات نوروز نیز برای فروش ارز به متقاضیان به کار خود ادامه خواهند داد و همین امر سبب شد تا عرضه کننده ارز از سمت دلالان بازار ارز به سوی صرافی‌های بانکی هدایت شود.

رئیس کل بانک مرکزی در اولین نشست خبری با اهالی رسانه در سال جدید با بیان اینکه نرخ کنونی ارز در بازار واقعی نیست، گفت: روز گذشته ۱۰ برابر ارزی که به مردم فروختیم، در صرافی‌های بانکی ارز از مردم خریدیم، عنوان کرد: گزارش‌های محرمانه برخی کشورهای همسایه نشان می‌دهد عده‌ای می‌خواستند در نوروز ۹۸ بازار ارز را به هم بریزند، اما خوشبختانه بازار ارز را کنترل کرده و اجازه دخالت دلالان در بازار را ندادیم، این در شرایطی است که قیمت ارز اکنون در بازار واقعی نیست.

عبدالناصر همتی با تصریح بر این نکته که من هم امیدوارم نرخ ارز از ۱۱ هزار تومان پایین‌تر بیاید اما هیچ وقت نگفته‌ام نرخ دلار ۱۱ هزار تومان می‌شود و البته اصلاً نرخ اعلام نکرده و هیچ وقت هم اعلام نمی‌کنم، یادآورشد: سال ۹۷ را سالی سخت و استثنایی برای اقتصاد ایران بود، ولی ثبات نسبی بازار در نیمه دوم یک موفقیت نسبی برای ما به شمار می‌رود.

رئیس کل بانک مرکزی، با بیان اینکه یکی از دستورات نخستین جلسه شورای پول و اعتبار، بحث بازار متشکل ارزی است، گفت: اعضای هیأت مدیره بازار متشکل ارزی مشخص شده و با توجه به اینکه کارهای نرم‌افزاری و سخت‌افزاری آن زمان می‌برد، امیدواریم که تا پایان ماه جاری عملیاتی شود. مورد دیگر این جلسه موضوع سیاست‌های باز پولی است که امسال اجرایی خواهیم کرد و بر اساس آن نرخ سود را در کانالی تعیین می‌کنیم و بانک‌ها نیز باید در آن محدوده عمل کنند و برای اضافه برداشت‌ها مقررات بسیار جدی خواهیم داشت.

در این زمینه مجید شاکری اقتصاددان و کارشناس مسایل ارزی درگفتگو با اگزیم نیوز با اشاره به اینکه در ایام تعطیلات نوروزی یک جنگ تمام عیار بین طرفین برسر برقراری نرخ ارز در جریان بود، اظهار داشت: امریکایی ها با توجه به تجربه شیرینی که از فروردین 97 داشتند و توانستند با دخالت در بازار در روزهای ابتدایی سال افزایش حدود 15 درصدی نرخ ارز را رقم بزنند، می خواستند در این شروع سال جدید نیز این اتفاق را دوباره تکرار کنند علتی که آنها علاقه مند به بازارگردانی در روزهای ابتدایی سال می کند عدم فعالیت بازار در این روزهاست و بر همین اساس معاملات بیشتر به صورت لفظی و فردایی در جریان است بنابراین فرض آنها این است که با مختصری خرید کردن و معاملات لفظی و فردایی می شود  قیمت های زیادی را جابه جا کرد.

وی با تاکید براینکه نرخ ارز نسبت به آنچه که در اسفندماه بسته شد تغییر چندانی نکرده هرچند که به صورت موقت روز گذشته به مرز 14 هزارتومان رسیده است، عنوان کرد: اقدام امریکایی ها در مورد تحریم هم زمان سپاه و کل شبکه انصار و اعمال فشار بسیار زیاد بر نرخ درهم در امارات در ایام تعطیل از جمله دلایل موقت این افزایش قیمت بودند که نمی تواند اثر بلند مدت داشته باشد.

این کارشناس مسایل ارزی اقدام هوشمندانه بازارساز برای حضور قدرتمندانه در نخستین روزهای سال در بازار ارز را تعیین کننده دانست و افزود: فعالیت صرافی های بانکی و بازارسازی دقیق و هدفمند مانع از این شد تا بازارارز شاهد یک شوک جدی و اثرگذار باشد. زیرا تمام ابزارهای تبلیغاتی اعم از مصاحبه های برایان هوک و خبرهای منتشرشده در کانال های تلگرامی که به صورت خاص به خزانه داری امریکا خدمات رسانی می کنند به صورت آشکار و بی پروا قصد موج آفرینی در این بازار را داشتند که نتوانستند به اهداف خود دست یابند.

شاکری ارزیابی مثبت از شروع فعالیت بازار متشکل ارزی تا پایان فروردین گفت: بازار متشکل ارزی تا حد زیادی این شانس را دارد که مبنای نرخ گذاری ارز را که پیش از این در دبی انجام میشد  به تهران بیاورد که این اقدام تاثیر به سزایی در کنترل نرخ گذاری ارز خواهد داشت. با علم به این موضوع جریان های التهاب آفرین می دانند تا روزی که این ابزار را در دست دارند می توانند با متلاطم کردن بازار مانع فعالیت بازار متشکل ارزی شوند زیرا یکی از الزامات شروع به کار این بازار وجود ثبات نسبی است.

به گفته این کارشناس مسایل ارزی تشکیل بازار متشکل ارزی از دو نظر بسیار مهم است اول اینکه جای بسیار مشخصی برای تصفیه روزانه معاملات صرافی ها وجود دارد که به واسطه آن نرخ عمده فروشی اسکناس تهران به دست می آید. براین اساس انتظار برای تبدیل درهم به ریال نیز از بین می رود و نکته دیگر اینکه ازآنجا که این بازار یک حجمی دارد امکان استفاده از معاملات فردایی و لفظی برای جهت دهی به بازار در اندازه های مختلف و یا استفاده از عددگیری های غیر واقعی بنگاه های معاملاتی تلگرامی در عمل دیگر رخ نخواهد داد. بنابراین نمی توان گفت وجود این بازار باعث کاهش یا افزایش می شود اما در این موضوع شکی نیست که باعث کاهش قدر مطلق نوسانات می شود.

شاکری با بیان اینکه تحریم جدید امریکا در مورد نیروهای سپاه پاسداران ایران تحریم مالی نیست خاطرنشان ساخت: در مورد فعالیت های اقتصادی سپاه اهرمی بالاتر است کاتسا قابل اعمال نیست که آن را هم پیش از این با افراط بسیار امریکایی ها اجرایی کردند بنابراین امر نمی تواند تاثیراقتصادی بربازار ارز داشته باشد. اما در مقابل دلایل واقعی داریم در بازار ارز مانند سفر نخست وزیر عراق به تهران و توافقات بانکی که در این مورد انجام شد. همچنین واریز بخش مهمی از مطالبات بانک مرکزی ایران به حساب های این بانک در عراق که بخشی از آن به دینار که در شرایط فعلی بسیار ارزشمند است. بنابراین در این جنگ تمام عیار ارزی که طرف مقابل سعی دارد دلایل بنیادی خود را با تحریم سپاه به افکار عمومی غالب کند در این سو نیز بازارساز در تلاش است تا آنچه را که به نظرش در آینده نزدیک موثر است به لحاظ فاندامنتال توضیح دهد یعنی لایه تبلیغی این بازی به اندازه لایه های فاندامنتال آن دارد مهم می شود که این امرحداقل در کوتاه مدت تاثیرگذار خواهد بود.

وی در پاسخ به این سوال که وزیراقتصاد اعلام کرده اند تا سه ماه آینده قیمت ارز تغییری نخواهد کرد و این می تواند به این معنا باشد که بعد از این مدت باید شاهد جهش ارزی در بازار باشیم؟ تصریح داشت: ضرورتی برای اظهارنظر در این مورد در شرایط فعلی وجود ندارد زیرا به قدری متغیرهای ارزی در ماه های پیش رو زیاد خواهد بود که نه تنها روسای جمهور امریکا و ایران نمی توانند در این زمینه پیش بینی داشته باشند بلکه وزرای اقتصاد دو کشور نیز از ارایه با اطمینان چنین نظراتی باید اجتناب کنند زیرا متغیرهای بسیار زیادی در ماه های پیش رو وجود دارد که هر یک از آنها می تواند تاثیری خاص براین بازار داشته باشد براین اصل گفتن این مسایل نیز کمک خاصی به بازار نمی کند. به نظر می رسد ارجاعی که وزیر اقتصاد به سه ماه آینده داده اند بخشی از آن بر می گردد به موضوع معافیت های تحریمی که ممکن است از سوی امریکا لغو شود.

شاکری در ادامه افزود: حتی در صورت بروز چنین شرایطی سیاستگذاری صحیح می تواند بازار ارز را از تلاطم دور نگه دارد زیرا خیلی فرقی نمی کند که معافیت های نفتی ایران باقی بماند یا تغییر کند چرا که اکنون صادرات نفت در چنان مکانیزم پیچیده ای انجام می شود که حجم دسترسی به پول آن با موانع بسیار همراه است و این در حالی است که در مقابل توافقاتی که بانک مرکزی در عراق و دیگر کشورها برای صادرات غیرنفتی انجام داده است هر چند در مقیاس کوچکتر از ارزی که به واسطه فروش نفت به دست می آید؛ اما حجم ارزی را به کشور وارد می کند که قابل دسترسی و خرج کرد است و امکان عرصه در بازارهای مبنا را دارد به همین دلیل تجربه نشان داده است که ورود یک حجم ارز محدود اثرگذارتر از یک حجم بزرگ ارزی اما بدون امکان دسترسی است که این امر می تواند بر کاهنده و یا افزاینده بودن نرخ ارز در بازارارزی کشور نیز موثر باشد.